Testosteron seviyenizi düşüren protein tozları, eskilerden gelen bir korkudur. Ancak, daha yeni araştırmalar farklı bir portre sunuyor ve ilginç bir olasılığa işaret ediyor. İsterseniz her iki bakış açısına da bakalım.
Yüksek yoğunlukta ve hacimde antrenman yaptığınızda dolaşımdaki testosteron seviyeleri geçici olarak artar. Erkek ya da kadın olmanızın bir önemi yok. Sadece ağırlık antrenmanından kaynaklanan testosteron artışının, antrenmandan önce veya hemen sonra protein tüketirseniz bazen azaldığı veya köreldiği de gösterilmiştir.[1,2] Ancak, her zaman değil.[3]
Aklımızı karıştıran diğer çalışmalar ise şöyledir; bazı çalışmalar yüksek proteinli diyetlerin dolaşımdaki testosteronun bazal seviyelerini düşürdüğünü, diğerleri ise artan proteinin testosteron kullanılabilirliğini artırabileceğini göstermiştir.[4,5]
Peki ya hangisi doğru? Protein testosteronunuzu arttırır mı yoksa azaltır mı? 2008 tarihli bir makalede ortaya atılan bir hipotez, bunun kesin bir cevabı olmadığı fikrini savunuyor.[6]
Ya protein tüketimi hem toplam testosteronda bir artışa hem de dolaşımdaki testosteron seviyelerinin düşmesine neden oluyorsa? Yani dolaşımdaki fazla testosteronun aslında hücre gelişimi arttırmak için hücrelere giriyor ve bu yüzden total kan seviyesini azalıyor olabilir.
Yeni araştırmada [7], sıçanların dört set tek bacaklı baldır kaldırma hareketini simüle etmek için tekrarlanan kas kasılmaları gerçekleştirmesini gerektirdi. Bu “eğitimden” hemen sonra, sıçanlara ya yaklaşık 50 miligram lösin sağlayan 500 miligram whey proteini verildi ya da sıçanlara sadece 54 miligram lösin ya da sadece su verildi (kontrol grubu). (İnsanlara uyarlarsak, yaklaşık 19 gram whey proteini ve 2,8 gram lösin – her ikisi de oldukça standart dozlarda diyebiliriz). Kan ve kas örnekleri, takviyeden üç saat sonra değerlendirildi.
Sonuçlar ise şöyle; whey proteini takviyesi, egzersiz yapılan kasta bulunan hücre içi testosteron konsantrasyonunda, egzersiz yapılmayan kaslara göre yüzde 90,5’lik bir artışa neden oldu. Öte yandan tek başına lösin, hücre içi testosteronda ortalama ancak anlamlı olmayan bir azalmaya neden oldu. Yani, whey proteini, hücre içi testosteron seviyelerini, çalıştırılan kasta tek başına lösinden %150 daha fazla yükseltti.
Bu tür bulgular, egzersiz sonrası 1 ve 48 saat sonra whey proteinine yanıt olarak egzersiz yapılan kaslarda androjen reseptörlerinin üretiminde bir artış bildirdikleri 2008 tarihli makaledeki gözlemlenen eğilimleri destekliyor gibi görünmektedir.[6]
Daha fazla araştırma yapılması gerekmekle birlikte, bu bazı ilginç olasılıkları gündeme getiriyor. Örneğin, whey proteini, kandan çalıştırılan kaslara testosteron alımını arttırırsa, hücre içinde bulunan artan testosteron konsantrasyonları, daha fazla androjen reseptörünün üretimini uyarabilir. Zamanla, daha fazla androjen reseptörüne sahip olmak işe yaramaya devam edecekti. Kasları androjenlerin varlığına karşı daha duyarlı hale getirebilir ve muhtemelen kas yapmak için daha az protein gerektirebilir.
Kesin cevaplar için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor ama eğer bu teori doğruysa, o zaman whey proteininin gerçekten anabolik mi yoksa pro-testosteron mu olduğu sorusunun cevabı evet olacaktır.
Alpha Academy Radyasyon Onkolojisi Uzmanı Dr. İlker Tosun
Size özel hazırlanan beslenme ve egzersiz programları dahilinde çalışarak, profesyonel destek almak isterseniz ”uzaktan eğitim paketlerimizi” inceleyebilirsiniz.
Referanslar
1.Hulmi, J. J., Volek, J. S., SelÄnne, H., & Mero, A. A. (2005). Protein ingestion prior to strength exercise affects blood hormones and metabolism. Medicine & Science in Sports & Exercise, 37(11), 1990-1997.
2.Hulmi, J. J., Ahtiainen, J. P., Selänne, H., Volek, J. S., Häkkinen, K., Kovanen, V., & Mero, A. A. (2008). Androgen receptors and testosterone in men—effects of protein ingestion, resistance exercise and fiber type. The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 110(1-2), 130-137.
3.Kraemer, W. J., Solomon-Hill, G., Volk, B. M., Kupchak, B. R., Looney, D. P., Dunn-Lewis, C., … & Maresh, C. M. (2013). The effects of soy and whey protein supplementation on acute hormonal responses to resistance exercise in men. Journal of the American College of Nutrition, 32(1), 66-74.
4.Anderson, K. E., Rosner, W., Khan, M. S., New, M. I., Pang, S., Wissel, P. S., & Kappas, A. (1987). Diet-hormone interactions: protein/carbohydrate ratio alters reciprocally the plasma levels of testosterone and cortisol and their respective binding globulins in man. Life Sciences, 40(18), 1761-1768.
5.Remer, T. (2001). Dietary protein and fiber intake and sex hormone-binding globulin. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 86(2), 950.
6.Hulmi, J. J., Ahtiainen, J. P., Selänne, H., Volek, J. S., Häkkinen, K., Kovanen, V., & Mero, A. A. (2008). Androgen receptors and testosterone in men—effects of protein ingestion, resistance exercise and fiber type. The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 110(1-2), 130-137.
7.Unpublished data from PMID 26507545, presented by Lockwood CM, Roberts MD, Wilson J and Wilson G. Nutrition and muscle gains – Does leucine content matter: A Point-Counterpoint Debate. 12th Annual ISSN Conference and Expo, Austin, TX. June 12, 2015.